Na jaren van discussie komt het er: het vuurwerkverbod in Nederland. Vanaf 2026 mogen consumenten geen vuurwerk meer afsteken. Al meer dan 20 jaar drongen dierenwelzijnsgroepen, gezondheidszorg en hulpverleners aan op een verbod. Maar er was nooit genoeg draagvlak. Tot nu.

Waarom kwam het verbod er nu wel? Het antwoord: een perfecte storm van strategische positionering en timing. Met als kantelpunt de jaarwisseling van 2024-2025.

Tijdens die jaarwisseling escaleerde het geweld tegen hulpverleners tot ongekende hoogte. Maar liefst 295 politiemensen werden bedreigd, mishandeld of bekogeld met vuurwerk. De brandweer kon haar werk niet doen omdat ze aangevallen werd en 1.162 mensen moesten naar de spoedeisende hulp.

Dit was de druppel. Nu zagen ook partijen, die zich in het verleden altijd uitspraken tegen het verbod, dat het zo niet langer kon. En daardoor kon het vuurwerkverbod er eindelijk komen.

Het vuurwerkverbod is een masterclass in strategische positionering. Perfect lesmateriaal voor elke marketeer die zoekt naar de juiste manier om momentum te creëren voor hun boodschap.

Van niche naar mainstream: een 20-jarige strategische campagne

De Partij voor de Dieren zet zich vanaf 2003 al in voor het vuurwerkverbod. Toch duurde het ruim 20 jaar voordat ze succesvol waren. Dat kwam door hun initiële focus.

Die lag in eerste instantie op dierenwelzijn, een argument waar veel dierenliefhebbers met bange huisdieren zich in konden vinden. Maar de rest van de samenleving vond dit niet belangrijk genoeg.

Het afsteken van vuurwerk met de jaarwisseling was een traditie en daaraan kon niet getornd worden. Maar in 2020 verlegde de Partij voor de Dieren haar focus. En ze gingen een samenwerking aan met GroenLinks.

Een strategische evolutie

De Partij voor de Dieren laat zien hoe je een niche-boodschap transformeert naar mainstream-beleid:

Fase 1 (2003-2020): focus op dierenwelzijn. “Lange tijd stonden we vrijwel alleen,” geeft fractievoorzitter Ouwehand aan.

Fase 2 (2020): strategische samenwerking met GroenLinks. Samen lanceerden ze de initiatiefwet, waardoor dierenwelzijn onderdeel werd van een breder progressief verhaal.

Fase 3 (2020-2025): argumenten bundelen. De boodschap evolueerde van “Goed voor dieren” naar “Goed voor dieren, mensen, hulpverleners en milieu.” Ook werd de traditie herkaderd. Niet als afschaffen van traditie, maar als een terugkeer naar echte feestelijkheid: met een glas champagne om 12 uur, professionele vuurwerkshows en de beste wensen voor de mensen die we lief hebben.

Fase 4 (2025): crisis benutten. Toen de jaarwisseling 2024-2025 escaleerde, stonden de PvdD en GroenLinks klaar met een wet die alle problemen oploste.

Welke argumenten werden er gebruikt?

• Voor hulpverleners: “Brandweerlieden hebben begeleiding van de ME nodig om te kunnen blussen terwijl vuurpijlen om hun oren vliegen.”
• Voor ouders: “1.162 mensen behandeld op de spoedeisende hulp, dat kunnen jouw kinderen zijn.”
• Voor belastingbetalers: “Miljoenenschade die we allemaal betalen.”
• Voor astmapatiënten: “Fijnstof dat letterlijk levens bedreigd.”
• Voor gemeenschappen: “Geweld en chaos in plaats van samen vieren.”

En ja, ook voor dieren: “Huisdieren die in doodsangst onder de tafel kruipen en dieren in het wild die dagenlang van slag zijn.”

Op deze manier was het geen ‘special interest’ meer, maar was het belangrijk voor ons allemaal.

Interest convergence: een bewezen patroon

Het vuurwerkverbod laat zien dat een niche-argument niet niche hoeft te blijven. Door strategische partnerships, timing en reframing kan elke kleine speler grote impact maken. Maar de strategie van de Partij voor de Dieren is niet nieuw.

Socioloog Derrick Bell noemde het in de jaren ’80 al ‘interest convergence’: sociale verandering lukt wanneer verschillende belangen samenvallen. Alleen morele argumenten zijn niet voldoende.

Lees ook: Merkpositionering bepalen? Gluur eens bij de buren

Voorbeelden van interest convergence

De afschaffing van segregatie in de VS kwam er niet omdat Amerika opeens een geweten kreeg. De segregatie was slecht voor Amerika’s internationale reputatie tijdens de Koude Oorlog. Ook werd de economie getroffen door boycots door zwarte Amerikanen. De verandering kwam toen rechtvaardigheid en eigenbelang samenvielen.

Tijdens de huwelijksgelijkheid-campagne in Amerika vond een vergelijkbare shift plaats. Van ‘gay rights’ (niche) ging men naar ‘marriage equality’ (universeel). Nu ging het over de vader die zijn dochter naar het altaar wilde brengen en de oma die wilde dansen op haar kleinzoons bruiloft. Het werd een verhaal over liefde, familie en de universele wens om erbij te horen.

De abortuscampagne in Ierland bewoog van ‘individual choice’ naar compassie en zorg. “Iemand die je liefhebt – je zus, dochter, partner, vriendin – zou dit ooit nodig kunnen hebben.” Het ging niet langer over abstracte rechten, maar over echte mensen in je eigen leven.

Timing is alles

Interest convergence werkt, zoals we in de loop van de jaren hebben gezien. Het gaat om het samenbrengen van verschillende behoeften en wachten op het juiste moment. Soms is er een externe trigger nodig, zoals de escalatie van het geweld tijdens de jaarwisseling van 2024-2025 voor het vuurwerkverbod.

Pas na die crisis was de politiek en maatschappij klaar voor verandering, ook al praatten de diverse belangengroepen al jaren over de argumenten voor het verbod. Nu werd het een overkoepelend verhaal: ‘Onze samenleving verdient beter.’

Voor merken kan de trigger een schandaal in de sector zijn, nieuwe wetgeving, of een maatschappelijke verschuiving.

Hoe zet je interest convergence in?

Allereerst: bundel argumenten en spreek daarmee diverse stakeholders aan. Vertel dus niet alleen jouw eigen verhaal zoals “We hebben onze CO2-uitstoot verminderd” of “Onze fabriek draait op hernieuwbare energie”, maar trek het breder. Vertel bijvoorbeeld: “Ons product geeft je de kwaliteit die je wilt, past bij de waarden waar je voor staat én zorgt voor de toekomst die je kinderen verdienen.”

Communiceer dus niet vanuit één perspectief, maar breng verschillende behoeften en belangen samen in één verhaal.

Een paar voorbeelden uit de praktijk

Fairphone zou kunnen zeggen: “Onze telefoons zijn ethisch geproduceerd”. Maar daarmee spreken ze alleen de ‘groene’ mensen aan, consumenten die die eco-bewust zijn. In plaats daarvan hebben ze het over de langere levensduur van hun telefoon, die gerepareerd kan worden en de tech-innovatie waar Europa trots op kan zijn.

Hetzelfde geldt voor Ecover, producent van schoonmaakmiddelen. Hun boodschap is niet: “onze producten zijn plantaardig”. Dat zijn ze wel, maar daarmee zouden ze slechts een deel van de markt raken. Wat zeggen ze wel? Ze hebben het over een krachtige reiniging die veilig voor je gezin en voor het water dat je kinderen drinken. Iedereen wil een krachtig schoonmaakmiddel. Maar het is ook belangrijk dat het niet schadelijk is voor je huisgenoten. En het is ook nog eens goed voor het milieu. Win-win dus.

Bij Mud Jeans lease je jouw jeans tegen een maandelijkse vergoeding. Na dat jaar heb je 3 opties: de jeans teruggeven, houden of inwisselen tegen een nieuw paar. Hun boodschap zou kunnen zijn: “wij zijn circulair”. Maar dat zeggen ze niet. Ze combineren de waardes vrijheid, niet vastzitten aan bezit en nieuwe looks zonder schuldgevoel in hun communicatie.

Het vuurwerkverbod-framework voor marketeers

Hoe pas je interest convergence toe in jouw communicatie? Stel jezelf de volgende vragen:

1. Wie spreek je aan met je boodschap? Alleen mensen die het met je eens zijn? Of probeer je ook sceptici te bereiken door hun belangen te begrijpen? De Partij voor de Dieren begon met dierenliefhebbers, wat logisch was, maar het resultaat bleef lang beperkt. De doorbraak kwam toen ze ook andere belanghebbenden gingen aanspreken: ouders, belastingbetalers en hulpverleners.
2. Spreek je verschillende doelgroepen aan op hun eigen beweegredenen?
   • B2B: kostenbesparingen, efficiency, reputatie
   • B2C: gemak, kwaliteit, gevoel
   • Investeerders: ROI, risicomanagement, toekomstbestendigheid
3. Wacht je op het juiste momentum? Kijk naar externe gebeurtenissen die jouw boodschap kunnen versterken. Crisis, trends, regelgeving, concurrentie-schandalen.
4. Kun je alle argumenten bundelen tot één verhaal? Van losse features naar geïntegreerde propositie die verschillende stakeholders aanspreekt.
5. Is je verhaal gemakkelijk door te vertellen? Test: kan een 12-jarige uitleggen waarom iemand jou zou kiezen?

Van duurzaam naar strategisch

Wat is er nu precies veranderd waardoor het vuurwerkverbod er wel kwam? Alle argumenten voor het vuurwerkverbod waren er al, van dierenwelzijn tot de veiligheid van hulpverleners en het gevaar van vuurwerk voor de gebruikers. Maar de doorbraak kwam toen al deze feiten gebundeld werden. Op het juiste moment.

Voorheen was de boodschap: “Dit is goed voor dieren.” Waarmee impliciet gezegd werd: jullie moeten dit ook belangrijk vinden. Dat werd veranderd in: “Dit lost alle problemen op die we hebben en helpt toevallig ook dieren.

Alle argumenten waren nog steeds even valide. Alleen werden ze nu samengebracht tot één samenhangend geheel. Waardoor veel meer belanghebbenden zich aangesproken voelden.

In het kort: wat doe je wel en wat doe je niet

• Niet: Guilt-tripping “Je zou dit moeten doen omdat…” Wel: Benefit-stacking “Dit geeft jou voordelen A, B en C.”
• Niet: One-size-fits-all. Dezelfde boodschap voor elke doelgroep. Wel: Tailored messaging.  Verschillende invalshoeken gebruiken van dezelfde kernwaarde.
• Niet: Virtue-signaling. Alleen praten met gelijkgestemden. Wel: Bridge building. Verbindingen leggen tussen verschillende behoeften.

De bottom line

Het vuurwerkverbod werd niet bereikt door harder te roepen over dierenwelzijn. Het werd wel bereikt door het juiste moment aan te grijpen en door een strategische positionering. Het vuurwerkverbod werd een oplossing voor problemen die iedereen erkende.

De jaarwisseling 2024-2025 was het kantelpunt: door alle geweldsincidenten die ernstiger waren dan ooit werden alle argumenten opeens urgent en onweerlegbaar. Het was het perfecte moment om de verschillende belangen te verenigen in één verhaal.

Het vuurwerkverbod laat zien: verandering begint niet met betere argumenten, maar met een slimmere positionering en perfecte timing. Als je de juiste verhalen vertelt, kan zelfs de meest traditionele industrie veranderen. Tijd om jouw merkpositionering ook strategisch onder de loep te nemen.

Deze tekst verscheen eerder op Frankwatching, het onafhankelijk en toonaangevende crossmediaal platform voor professionals op het gebied van marketing, communicatie, tech en nieuwe media, die kennis willen delen, discussies willen aangaan en een netwerk willen opbouwen. Frankwatching is de grootste digital growth community van Nederland en Vlaanderen. 

“Weet je dat je van deze banaan nu een weesbanaan maakt?”

De dader, een dame van ongeveer mijn leeftijd, keek me wat wazig aan.

Ik had haar al zien zoeken. Alle bananendozen werden een voor een nagelopen, blijkbaar was ze op zoek naar een hele specifieke tros.

Gevonden!

Een banaan werd hardvochtig van z’n broers en zussen verwijderd, die mocht niet mee naar huis.

En dus kon ik het niet laten. Ik moest er iets van zeggen.

“Weet je dat die banaan zeer waarschijnlijk weggegooid wordt? Die wordt namelijk niet verkocht. Niemand wil zo’n enkele.”

Daarna had ik het nog even over voedselverspilling en duurzaamheid.

Ze keek alsof ze het in Keulen hoorde donderen en daarna liep ze sorry mompelend weg. Misschien was ze bang dat ik de rest van haar karretje ook zou beoordelen.

Natuurlijk ontfermde ik me daarna over alle weesbananen.

En zo redde ik dit weekend de wereld. One banana at at time. 😉

Wat is jouw laatste duurzame actie?

Samenwerken?
Wil je samenwerken? Of wil je eerst kijken wat ik voor jou kan betekenen? Ga naar mijn contactpagina en we maken een afspraak.

Met wie werk ik?
Ik werk met ondernemers en organisaties die het verschil maken. Dat doe ik als storyteller en tekstschrijver. Met mijn 20 jaar ervaring in de ‘life sciences’ combineer ik het zakelijke met het menselijke. Bij non-profits breng ik structuur en strategie, bij for-profits juist de zachtheid die nodig is om écht te verbinden.

Op deze manier help ik met impactvolle verhalen de juiste snaar te raken en een groter verschil te maken. Ik creëer eerlijke, authentieke content die niet alleen informeert, maar ook inspireert en activeert.

Eind maart overleed Loretta Schrijver. Loretta had een groot hart voor dieren. Haar laatste project was de film My mom Sam, waarin ze het verhaal van moedervarken Sam en haar biggen vertelt.

Toevallig zag ik de film een paar weken voordat Loretta overleed en Sam’s verhaal raakte me.

My mom Sam begint op het moment dat Sam in een truck geladen wordt. Voor de meeste varkens betekent dat een enkeltje naar het slachthuis. Maar Sam heeft geluk: na 9 jaar in de veeteelt is ze vrijgekocht door Stichting House of Animals.

Haar bestemming? Gnadenhof Melief, een opvang voor dieren, net over de grens in Duitsland.

Niet lang na haar aankomst op Melief bevalt Sam van haar laatste nest biggen. Het zijn haar eerste biggen die ze ziet opgroeien, die niet opgegeten zullen worden. Je hoe ze rennen en ravotten, hoe ze duidelijk van hun leven genieten.

Maar Sam?

Sam heeft moeite met haar nieuwe leven. Alles is anders voor haar, ze moet enorm wennen aan haar vrijheid. Alles is al die jaren voor haar bepaald: waar ze leefde, hoeveel ze kon bewegen, wat ze at.

Bij Melief moet ze leren hoe het is om een vrij varken te zijn.

Dat leert ze van haar kinderen en beetje bij beetje zie je haar transformatie. Ze wordt een varken dat niet bang meer is en geniet van alles wat Melief te bieden heeft, samen met haar biggen. Zoals een vijver, met modder om in te liggen en af te koelen en grond om in te wroeten. Maar ook borstelsessies en nieuw eten, zoals eieren en druiven, niet langer iedere dag hetzelfde, maar afwisseling.

Haar nieuwe leven is een grote ontdekkingstocht.

Maar niet alles is rozengeur en maneschijn in Sam’s nieuwe leven. Twee van haar biggen overlijden. Je ziet hoe Sam rouwt. Ik realiseerde me: dit is niet de eerste keer dat ze haar biggen verilest. Ieder nest is van haar weggenomen. Hoe moet dat voor haar zijn geweest?

In de film zie je hoe Sam verandert van een angstig en onzeker dier dat haar stal niet wil uitkomen, bang voor het onbekende, tot een zelfverzekerde ‘grande dame’. Op Melief bepaalt ze zelf hoe haar dagen eruitzien. En dat is prachtig om te zien.

My mom Sam vertelt een liefdevol en respectvol verhaal. Er zijn geen aangrijpende beelden van moedervarkens in werpkooien te zien, de kooien waarin ze hun hele leven doorbrengen. Geen akelige beelden van varkens die samengepropt in vrachtwagens naar hun laatste bestemming, het slachthuis, gaan.

Je ziet alleen Sam en haar biggen die duidelijk van het leven genieten. Die relaties aangaan met de mensen en andere dieren op Melief en de wereld ontdekken.

Deze positieve benadering was een bewuste keuze van de makers. Om te laten zien hoe varkens zich gedragen als ze de kans krijgen. Als we ze de ruimte bieden. En om te laten zien dat varkens hetzelfde zijn als de dieren die bij ons op de bank zitten. Ieder dier wil van het leven genieten.

Het verhaal van de veeteelt kun je op meerdere manieren vertellen. Met de harde feiten en beelden. Zoals bijvoorbeeld de films Cowspiracy  en Dominion doen.

Of op een manier die laat zien die ‘aspirational’ is. Die laat zien hoe het ook kan zijn. Voorbeelden daarvan zijn films als Babe en Charlotte’s Web. Je kent ze vast wel.

Is de ene manier beter dan de andere? Ik vind van niet. Er zijn mensen aan het denken gezet door harde films als Dominion, maar ook door feitelijke films als Forks over knives. Maar ook Babe heeft mensen geraakt.

We hebben alle verhalen nodig.

Een punt van aandacht als je je boodschap harder wilt overbrengen: veel mensen vinden dit lastig. Want jouw boodschap zorgt dat we ons ongemakkelijk voelen. Hoe valide je boodschap ook is. En wij mensen willen ons niet onprettig voelen, dat vermijden we.

Bovendien: we leven in een tijd met een overload van informatie, waarvan een groot deel ook nog eens slecht nieuws is. De verleiding is groot om weg te zappen. Om het ongemak niet aan te gaan.

Want zeg eens eerlijk: wil jij met je neus op de feiten gedrukt worden of verlies je jezelf liever in een wereld waarin alles goedkomt?

Durf jij het aan?
Heb jij een van deze films al gezien? En wat vond je ervan? Als je nog geen van de films hebt gekeken: welke zou je als eerste willen bekijken?

Samenwerken?
Dat kan. Ga naar mijn contactpagina en we maken een afspraak.

Met wie werk ik?
Ik werk met ondernemers en organisaties die het verschil maken. Dat doe ik als storyteller en tekstschrijver. Met mijn 20 jaar ervaring in de ‘life sciences’ combineer ik het zakelijke met het menselijke. Bij non-profits breng ik structuur en strategie, bij for-profits juist de zachtheid die nodig is om écht te verbinden.

Op deze manier help ik met impactvolle verhalen de juiste snaar te raken en een groter verschil te maken. Ik creëer eerlijke, authentieke content die niet alleen informeert, maar ook inspireert en activeert.

Waarom is dat belangrijk?
Je weet vast wel hoe social media werkt. Zodra je een post liket of bewaart, dan begrijpt het algoritme dat jij die informatie interessant vindt. Je krijgt er daarom meer van te zien, want het platform wil graag dat je daar blijft.

Ook die posts geef je een hartje en hup, nog meer van dat soort content komt op jouw feed voorbij. Zo zie ik allemaal amazing plantaardige gerechten en sanctuaries op mijn tijdlijn. Hierdoor lijkt het alsof iedereen met dezelfde onderwerpen als jij bezig is.

Het ligt aan jou. En aan het algoritme.
Maar dat is natuurlijk niet zo. Als jij van houtbewerken houdt, of je wil op een woonboot wonen, of in een tiny house, dan focus je je daarop en hup, dan krijg jij die content te zien. Je creëert je eigen bubbel, samen met  het algoritme. Dat helpt je een handje.

Dit geldt ook voor de boeken die je leest. Als jij over witte, hetero mensen leest, dan lijkt het alsof de wereld uit deze mensen bestaat. En dat klopt niet. De wereld is veel groter en diverser.

Een paar jaar geleden realiseerde ik me dat ik met name boeken van Noord-Amerikaanse en Noord-Europese mannelijke schrijvers las. Behoorlijk beperkt dus. Zonder dat ik het doorhad, had ik mijn eigen leesbubbel gecreëerd.

Black History Month
Februari is Black History Month in Amerika. Een mooie gelegenheid om boeken van Zwarte auteurs te lezen. En als je nu denkt, hey, maar dat hoor je toch het hele jaar te doen en niet alleen in februari: dan heb je helemaal gelijk. Afgelopen jaar las ik 12 boeken van auteurs van kleur. Ik heb dus nog genoeg te doen als het gaat om diverser lezen.

Comfort en gemak
Wat houdt ons tegen om boeken uit andere culturen te lezen? Ik moet zeggen dat ik het niet goed weet. Om het bij mezelf te houden: misschien ga ik toch voor het bekende omdat het makkelijk is. Lezen is een ontsnapping uit de werkelijkheid. Soms voelt het fijn als we binnen de kaders blijven we die kennen. Dat voelt comfortabel,  overzichtelijk.

Ons dagelijks leven is tenslotte al zo onoverzichtelijk. Zeker nu, met alle nieuwe gezichten op het pluche, de rechtse wind die door Europa en Amerika waait. Hoe fijn is het dan om jezelf te verdoven met romcoms waar je na zo’n 200 pagina’s weet dat de hoofdpersonen elkaar krijgen? Of een thriller, waarbij de slimme detective the bad guy heeft gevangen als je het boek dichtslaat? 

Maar wat als we juist buiten de kaders kijken? Wat als we onze leesbubbel bewust openbreken?

Dit jaar had ik geen zin in zware verhalen. Ik had behoefte aan ‘sustenance’, behaaglijke boeken die me optillen en  mijn geloof in de mensheid voeden. Dat betekende dus: geen boeken over slavernij, hoe belangrijk ik het onderwerp ook vind. Maar wel boeken met andere, krachtige beelden en verhalen.

En dus las ik de boeken van Cheryl A. Head, over Charlie Mack, een vrouwelijke, Zwarte, queer private investigator. Lekker overzichtelijk, na zo’n 250 pagina’s hadden ’the good guys’ gewonnen en dat voelde goed. Ik racete door alle 6 boeken over Charlie. 

Het mag ook licht
Een verhaal hoeft niet zwaar te zijn om impact te maken of om je aan het denken te zetten. Met haar verhalen over Charlie Mack laat Cheryl A. Head op een subtiele manier zien hoe ongelijkheid in de wereld doorwerkt in het dagelijks leven.

Ze verweeft maatschappelijke thema’s als racisme, homofobie en klassenverschillen met spannende verhaallijnen. Hierdoor word je als lezer niet alleen vermaakt, maar ontwikkel je ook een bredere blik. En dat is de kracht van een goed verhaal.

Mijn leesbubbel is nog steeds niet perfect, maar ik heb hem dit jaar wel weer groter gemaakt. En dat heeft mijn wereld verrijkt. Welke bubbels bepaalden jouw leesgedrag het afgelopen jaar? En welke verhalen laat je nog liggen?

International Women’s Month
Maart is overigens International Women’s Month. Deze maand lees ik boeken van
vrouwelijke auteurs. Omdat mannelijke auteurs nog steeds meer aandacht krijgen in de media dan hun vrouwelijke collega’s. En omdat ik niet alleen een mannelijk perspectief tot me wil nemen, maar ook het vrouwelijke. Heb jij nog suggesties? Laat het me weten!

Noch vlees, noch vis, noch zuivel
Oh ja, deze week is het ook de Nationale Week zonder Vlees en Zuivel. Doe je mee? Op de website vind je allemaal tips & tricks en ook nog eens enorm veel recepten. Om het je makkelijk te maken heb ik het recept voor je van mijn favoriete curry. Gemakkelijk om te maken en ook nog eens ontzettend lekker. Winwin!

Samenwerken?
Wil je samenwerken? Of wil je eerst kijken wat ik voor jou kan betekenen? Ga naar mijn contactpagina en we maken een afspraak.

Met wie werk ik?
Ik werk met ondernemers en organisaties die het verschil maken. Dat doe ik als storyteller en tekstschrijver. Met mijn 20 jaar ervaring in de ‘life sciences’ combineer ik het zakelijke met het menselijke. Bij non-profits breng ik structuur en strategie, bij for-profits juist de zachtheid die nodig is om écht te verbinden.

Op deze manier help ik met impactvolle verhalen de juiste snaar te raken en een groter verschil te maken. Ik creëer eerlijke, authentieke content die niet alleen informeert, maar ook inspireert en activeert.

Heb je altijd al willen weten waar je toffe vegan schoenen kunt scoren?

Welke vega / vegan kookboeken het beste zijn?

Waarom vleesopvolgers er als ‘echt’ vlees uitzien?

Hoe het zit met planten en hun gevoelens?

Dit zijn zomaar wat vragen die ik regelmatig krijg.

Heb jij ook een brandende vraag over het eten van planten of over veganisme?

Dan heb je mazzel, want het is Vraag het een Vegan vrijdag! 😃

Ga naar mijn contactpagina, laat een bericht achter en ik vertel je alles. Behalve mijn pincode.

Fijne Vegan Vrijdag!

Samenwerken?
Dat kan. Ga naar mijn contactpagina en we maken een afspraak.

Met wie werk ik?
Ik werk met ondernemers en organisaties die het verschil maken. Dat doe ik als storyteller en tekstschrijver. Met mijn 20 jaar ervaring in de ‘life sciences’ combineer ik het zakelijke met het menselijke. Bij non-profits breng ik structuur en strategie, bij for-profits juist de zachtheid die nodig is om écht te verbinden.

Op deze manier help ik met impactvolle verhalen de juiste snaar te raken en een groter verschil te maken. Ik creëer eerlijke, authentieke content die niet alleen informeert, maar ook inspireert en activeert.

ChatGPT is een van de populairste AI-tools van het moment. Chat, zoals de tool door veel mensen liefkozend wordt genoemd, wordt veel gebruikt als vraagbaak, tekstschrijver en vertaler. Chat helpt ook als je je wil voorbereiden op een sollicitatiegesprek, als je een elevator pitch nodig hebt of als je jezelf wil laten roasten.

Met meer dan 100 miljoen maandelijkse actieve gebruikers is het een van de snelst groeiende platforms ooit. De voorstanders van ChatGPT zijn razend enthousiast, en loven het gemak van de tool. Maar er is ook veel kritiek. Zo wordt er veel gesproken over het gebrek aan authenticiteit.

Kortom: het is een hot topic.

Een onderwerp dat minder vaak belicht wordt is de relatie tussen ChatGPT en duurzaamheid. Hoe duurzaam is ChatGPT* nu eigenlijk? Die vraag is vrij gemakkelijk te beantwoorden. ChatGPT is een grootverbruiker van energie en daardoor bepaald niet duurzaam.

Hoe zit dat nu precies met dat verbruik? En hoe kun je daarmee het beste omgaan, zeker als je duurzaamheid hoog in het vaandel hebt?

*In dit artikel licht ik ChatGPT uit omdat het zoveel wordt gebruikt, maar ook andere veelgebruikte AI-tools zoals Perplexity, Gemini, CoPilot en Claude verbruiken veel energie.

Hoeveel energie verbruikt ChatGPT?

Wie kan ik dat nu beter vragen dan ChatGPT zelf? Want wel zo makkelijk, een in-house researcher. Binnen een paar seconden kwam ChatGPT met haar antwoord:

“Mijn energieverbruik overtreft dat van traditionele zoekmachines zoals Google. Enkele belangrijke cijfers:

• Energie per aanvraag: elke ChatGPT-aanvraag verbruikt ongeveer 2,9 wattuur (Wh) elektriciteit, terwijl een typische Google-zoekopdracht ongeveer 0,3 Wh verbruikt.
• Dagelijks energieverbruik: het totale dagelijkse energieverbruik van ChatGPT wordt geschat op meer dan 500.000 kilowattuur (kWh).
• Jaarlijks energieverbruik: op jaarbasis komt dit neer op ongeveer 226,82 miljoen kWh, wat vergelijkbaar is met het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van een kleine stad.
• Training van het model: het trainen van GPT-3, de voorloper van ChatGPT, verbruikte naar schatting 1.300 megawattuur (MWh) aan elektriciteit, vergelijkbaar met het maandelijkse verbruik van ongeveer 1.450 gemiddelde Amerikaanse huishoudens.”

Kortom: dit is echt veel. En dit energieverbruik zal alleen nog maar stijgen, omdat het aantal gebruikers nog steeds zo enorm groeit. Oei.

Een vraag die nog interessanter is dan het daadwerkelijke verbruik: hoe kunnen we hier het beste mee omgaan? Want ChatGPT en alle andere vormen van AI zijn here to stay. Deze ontwikkelingen negeren is geen optie. Honderd jaar geleden waren mensen ook kritisch op de stoomtrein en die is er ook nog steeds.

En laten we wel wezen: het is ook handig. Binnen een paar seconden heb je een outline voor een artikel op je scherm, een hele communicatiestrategie of een LinkedIn-artikel. Oké, Chat kan fouten maken en daar moet je kritisch op zijn. Maar ze wordt alleen maar slimmer, dus in de toekomst zal ze je steeds beter kunnen helpen.

Ze wordt steeds waardevoller. Maar waarschijnlijk niet duurzamer. Dus hoe zet je ChatGPT zo duurzaam mogelijk in?

Hoe kun je ChatGPT zo duurzaam mogelijk inzetten?

Het ziet er naar uit dat grote corporaties ook inzien dat ChatGPT niet duurzaam is en dat zij hun verantwoordelijkheid hierin gaan nemen. Maar wij hebben natuurlijk ook een verantwoordelijkheid. Bovendien, die ontwikkelingen zijn er nog niet.

Welke acties kun jij in de tussentijd zelf nemen?

Lees ook: Een kleinere CO2-footprint? In 6 stappen duurzamer adverteren

• Kritisch blijven op het gebruik van ChatGPT: stoppen met onzin dingen en ChatGPT alleen inzetten voor zaken die we echt nodig hebben. Je huisdieren dus niet meer disneyfyen.
• ChatGPT zo efficiënt mogelijk gebruiken. Dat betekent goed en snel trainen. Want als ChatGPT ons niet begrijpt, moeten we haar vaker corrigeren. Hierdoor gebruikt ze meer energie.
• Je afvragen: heb ik AI hier echt bij nodig of kan ik deze informatie ook ergens anders vandaan halen? Zoals van de duurzame zoekmachine Ecosia. Een tekst zelf schrijven, zonder hulp. Of met maar 1 feedbackronde in plaats van meerdere.
• Dit geldt ook voor de prompts die we geven. Zijn deze helder? Dan kan Chat ons snel en goed helpen. Zo verbruik je de minste energie.

AI en authenticiteit

Als je ChatGPT wat langer gebruikt, dan zie je dat ze groot fan is van bepaalde uitdrukkingen. En dat die deheletijd terugkomen. Emoticons: vindt Chat ook tof. En dat zie je dus ook op de socials.

Ja, Chat bespaart enorm veel tijd. Ze is een fijne sparringpartner die zowel positieve als negatieve feedback geeft. Waardoor je bijvoorbeeld je LinkedIn-posts of de teksten op je website een stuk beter maakt.

Maar: wat vind je waardevoller? Een tekst die perfect opgesteld is, maar die net zo leest en klinkt als alle andere teksten van ChatGPT? Of toch een tekst met jouw eigen stem, ook al zitten daar wat taal- en tikfouten in? En willen we met een AI verbonden zijn of met elkaar?

Hoe ziet de toekomst van ChatGPT eruit?

Het ziet er naar uit dat ChatGPT in de toekomst duurzamer wordt. Althans, veel AI-datacenters stappen over op duurzame energiebronnen, zoals zonne- en windenergie. En AI-ontwikkelaars werken aan het efficiënter maken van modellen, zodat de energiebehoefte per taak afneemt. Dat is positief.

Tegelijkertijd blijft het belangrijk om onze eigen verantwoordelijkheid te nemen. Met andere woorden: kritisch te blijven op ons gebruik.

Deze tekst verscheen eerder op Frankwatching, het onafhankelijk en toonaangevende crossmediaal platform voor professionals op het gebied van marketing, communicatie, tech en nieuwe media, die kennis willen delen, discussies willen aangaan en een netwerk willen opbouwen. Frankwatching is de grootste digital growth community van Nederland en Vlaanderen. 

Onlangs heeft Instagram tieneraccounts gelanceerd in Nederland. Deze accounts zijn bedoeld voor tieners tussen de 13 en 16 jaar. Met een tieneraccount hebben tieners meer privacy, zijn ze beter beschermd tegen ongepaste content en is het ouderlijk toezicht groter volgens Meta, het moederbedrijf van Instagram.

De tienerfunctie komt na jaren van discussie over de impact van social media op jongeren, en groeiende kritiek op platformen als Instagram. Verschillende onderzoeken hebben social media in verband gebracht met hogere niveaus van depressie, angst en leerstoornissen, vooral bij jonge gebruikers.

Meta, TikTok en YouTube moesten zich al verdedigen in honderden rechtszaken over de verslavende aard van social media. In 2023 klaagden meerdere Amerikaanse staten Meta aan omdat het bedrijf de mentale gezondheid van jongeren zou schaden met verslavende functies.

Wat houdt zo’n tieneraccount in?

Wat gaat Instagram nu doen met de accounts van jongeren? In tegenstelling tot traditionele Instagram-accounts krijgen tieneraccounts automatisch meer beschermende veiligheidsinstellingen.

Onderstaande beveiligingen worden automatisch ingeschakeld voor gebruikers jonger dan 16 jaar.

• Meer privacy: een Instagram tieneraccount staat standaard op privé. Dit houdt in dat alleen goedgekeurde volgers de posts en verhalen kunnen zien.
• Contentbeperkingen: tieneraccounts hebben strenge filters die schadelijke en ongepaste content blokkeren.
• Ouderlijk toezicht: ouders kunnen de activiteiten van hun kinderen op Instagram volgen en tijdslimieten instellen om te voorkomen dat kinderen uren achter elkaar scrollen op Instagram. Dit kunnen de tieners ook zelf instellen.
• Beperkingen voor interactie: tieners kunnen alleen berichten sturen naar accounts die ze volgen. Ook kunnen ze geen berichten ontvangen van mensen die ze niet volgen. Deze instelling beschermt tieners tegen ongewenst contact met vreemden en cyberpesten.
• Slaapmodus: tieneraccounts hebben een zogenoemde ‘slaapmodus’ (tussen 22.00 en 07.00 uur). Meldingen worden tussen deze tijden gedempt waardoor de trigger om Instagram te openen, kleiner zou moeten worden.
• Beperkingen op advertenties: Instagram toont minder gepersonaliseerde advertenties aan tieners. Er wordt minder gebruik gemaakt van gegevens over hun online gedrag om advertenties op maat te maken.
• Meldingen van risicovolle interacties: als een tiener een ongewenst bericht plaatst of iets doet dat risico’s met zich meebrengt, ontvangt het account waarschuwingen en tips over veilig gebruik.

Volgens Meta zijn tieners met deze maatregelen beter beschermd tegen online risico’s.

En als de tieners niet gediend zijn van deze instellingen? Kunnen zij dan zelf aanpassingen doen? Nee, dat gaat niet. Ze moeten hiervoor toestemming vragen aan een ouder of voogd. Wat de tieners wel zelf kunnen doen: een volwassene toevoegen om te helpen bij het wijzigen van instellingen.

Zitten er nog adders onder het gras?

Waarom voert Instagram deze wijzigingen door? Is het bedrijf van Zuckerberg echt zo begaan met de tieners en hun mentale well-being als ze zeggen? Of speelt er nog iets anders mee?

Instagram presenteert de nieuwe instellingen als een manier om tieners te beschermen. Maar het is ook mogelijk dat ze hiermee hun grip op deze doelgroep willen versterken. Meta heeft namelijk al vaker geprobeerd om de preteen-demografie aan te trekken.

Hieronder vind je redenen waarom de tieneraccounts kunnen bijdragen aan betere targeting door de socialmedia-gigant:

Lees ook: Als we écht verandering willen, moeten we het verdienmodel van Big Tech verbieden

1. Meer gecontroleerde data: door tieners in een aparte categorie te plaatsen, kan Instagram beter analyseren hoe deze groep het platform gebruikt, zonder ‘ruis’ van volwassenen. Dit maakt het algoritme nog effectiever.
2. Advertenties op maat: Instagram beweert dat tieners minder gepersonaliseerde advertenties te zien krijgen. Toch kunnen ze de pubers nog steeds op basis van hun gedrag, interesses en interacties in bredere advertentiegroepen plaatsen. Dit kan adverteerders helpen de tieners op subtiele manieren te benaderen.
3. Langetermijnbinding aan het platform: door een ‘veilige’ en op maat gemaakte omgeving te creëren, kan Instagram ervoor zorgen dat tieners langer op het platform blijven en later als volwassenen blijven hangen. Een strategie om hun gebruikersbestand op de lange termijn te behouden.
4. Voorkomen van regelgeving en negatieve publiciteit: door zelf al proactief maatregelen te nemen, kan Meta voorkomen dat overheden en toezichthouders nog strengere wetten invoeren. Op deze manier houden ze de controle over hoe ze tieners targeten en krijgen ze niets van buitenaf opgelegd.

Wat vinden tieners van tieneraccounts?

Wat zegt de doelgroep van de nieuwe maatregelen? Ik vroeg het twee 15-jarigen, die overigens al jaren een account op Instagram hebben. Het zal je waarschijnlijk niet verbazen: ze zien het nut er niet van in.

Een paar reacties:

“Ik denk niet dat het een goed idee is. De meeste jongeren zijn toch begonnen op Instagram toen ze onder de age limit zaten. Ze hebben gewoon als geboortejaar iets van 1970 gedaan. Dus ze hoeven waarschijnlijk ook niet in te stellen dat ze een tieneraccount hebben.”

“Ik denk niet dat het gaat werken. Ze kunnen het proberen maar zeker jongeren boven de 13/14 gaan daar echt niet naar luisteren. En de meeste jongeren zijn ook echt veel actiever op TikTok dan Instagram. Instagram is meer voor je familie, maar meestal zitten ze op TikTok.”

De tieneraccounts van Instagram hebben wel wat weg van de regels van middelbare scholen voor telefoongebruik. Tijdens de lessen moeten leerlingen hun telefoons in hun kluisje leggen. Maar tijdens de pauze kunnen ze er wel bij en ook als ze bijvoorbeeld naar het toilet gaan. Dus wat gebeurt er?

“Meestal kijk ik even als ik naar het toilet ga, of tijdens de pauze. Dat doet iedereen.”

Het blijft mogelijk om een tieneraccount te omzeilen. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen is een valse geboortedatum opgeven. Ook al zegt Instagram dat ze AI gaan inzetten om te checken welke volwassen accounts zich gedragen als jongerenaccounts. Het is maar de vraag hoe effectief dat zal zijn.

De rol van ouders

Het succes van tieneraccounts zal ook afhangen van de rol die ouders spelen in het socialmedia-gebruik van hun kinderen. Hoe streng treden zij op? Er zijn ook experts die kritisch over de tieneraccounts zijn. Zij zien de nieuwe accounts als een bovenmatige vorm van controle, een vorm van schijnveiligheid. Zij vrezen voor het ‘big brother-effect’ en waarschuwen dat het niet goed is om kinderen te veel te monitoren. Jongeren moeten fouten kunnen maken en dingen ontdekken. Ook online.

Gaan de tieneraccounts van Instagram werken?

De nieuwe tieneraccounts van Instagram lijken een stap in de goede richting om jongeren te beschermen tegen de gevaren van social media. Striktere privacy-instellingen, meer ouderlijk toezicht en beperkingen op schadelijke content kunnen helpen om een veiligere online omgeving te creëren.

Toch roepen de nieuwe instellingen ook vragen op. Is Instagram echt bezorgd om het welzijn van tieners, of is dit een slimme strategie? Ook blijft het de vraag hoe effectief de tieneraccounts zijn als jongeren een valse geboortedatum kunnen invoeren om de beperkingen te omzeilen.

Daarnaast ligt er een belangrijke rol bij ouders en opvoeders: hoe vind je de balans tussen toezicht en digitale zelfstandigheid? Praten en het goede voorbeeld geven over mediagebruik blijft belangrijk. Bovendien: hoe weten we dat de beperkingen een positief effect op de tieners zullen hebben? De tijd zal het ons hopelijk leren.

Deze tekst verscheen eerder op Frankwatching, het onafhankelijk en toonaangevende crossmediaal platform voor professionals op het gebied van marketing, communicatie, tech en nieuwe media, die kennis willen delen, discussies willen aangaan en een netwerk willen opbouwen. Frankwatching is de grootste digital growth community van Nederland en Vlaanderen. 

Storytelling is een enorm krachtige tool. Met storytelling breng je een boodschap over. En dat niet alleen, je roept emoties op en je maakt verbinding met je publiek. Dat doen we al eeuwen. Met verhalen brengen we informatie over en vertellen we wat de regels zijn binnen de groep waar wij bij horen.

Zoals met sprookjes. Oorspronkelijk was Roodkapje niet een leuk verhaal over een meisje dat met haar mandje met boodschappen naar haar zieke oma toeging. Nee, het was een middel om te laten weten hoe jonge vrouwen zich moesten gedragen. Niet met vreemde mannen meegaan, doe wat je ouders je vertellen, blijf op het juiste pad.

We zetten storytelling nu veel in om zaken te verkopen, maar we kunnen storytelling ook inzetten voor het goede doel.

Wat maakt storytelling zo krachtig?

• We zijn verhalenvertellers en verhalenconsumenten. Verhalen roepen emoties op en zorgen voor herkenning. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen en loyaliteit.
• Een goed verhaal blijft langer hangen dan droge feiten of statistieken.
• Storytelling vertaalt complexe ideeën of concepten naar begrijpelijke en toegankelijke boodschappen.
• Verhalen roepen emoties op. Dit maakt het gemakkelijker om mensen te inspireren, te motiveren en zelfs om gedragsverandering te stimuleren.
• Elk verhaal is uniek. Met storytelling onderscheid je je en kun je je eigen identiteit en waarden op een authentieke manier overbrengen.
• Actie stimuleren. Een sterk verhaal overtuigt mensen om in actie te komen. Of dat nu gaat om het steunen van een goed doel, het kopen van een product of het omarmen van duurzame keuzes.

Wat is een sustainable story?

Een sustainable story gaat over duurzaamheid. Maar het is meer. Het is een verhaal dat standhoudt. Het is een tijdloos, bezielend verhaal dat rust op 3 pijlers:

1. Authenticiteit
2. Geloofwaardigheid
3. Helderheid

Talita Kalloe schrijft in haar boek ‘Sustainable Storytelling’:

Door deze 3 pijlers te verwerken in een verhaal over duurzaamheid, onderscheid je jezelf met een verhaal dat oprecht is en niet aandoet als 13 in een dozijn. Je laat zien dat je het verhaal dat je vertelt ook doorleeft, en dat jij de aangewezen persoon bent om de daad bij het woord te voegen.

Een sustainable story is een visieverhaal, geschreven vanuit de ondernemer. Je vertelt het verhaal vanuit de levensmissie of de purpose van de ondernemer. Hiermee verschilt het van de brandstory, dat wel geschreven is vanuit de missie en visie van de onderneming.

Een sustainable story nodigt je uit om een authentiek, geloofwaardig en helder verhaal over duurzaamheid te vertellen. Vanuit de kern, de zuivere intentie. Om op meerdere lagen impact te maken. De sustainable story is dan ook een gelaagd verhaal met niet alleen mooie woorden, maar ook betekenisvolle daden die in lijn zijn met jouw waarden en de impact die je wil maken.

Hoe vertel je je sustainable story?

Hoe doe je dat nou, je duurzame verhaal vertellen? Je gebruikt de 3 pijlers van sustainable storytelling:

1. Authenticiteit: doorvoelen, verbonden met het hart – de purpose.
2. Geloofwaardigheid: doorleven, verbonden met het hoofd – de visie.
3. Helderheid: belichamen, verbonden met de handen – de missie.

1. Authenticiteit

Als je authentiek bent, ben je als vanzelf uniek. Je hoeft niet je best te doen om iemand anders te zijn, of dingen te doen op een manier die niet bij je past. Je staat voor wie je bent, en precies daarom ben jij de aangewezen persoon om te doen wat je doet. Zoals niemand anders dat kan. Daarmee onderscheid je jezelf van de rest.

Stel jezelf de volgende vragen:

• Wat maakt jou of jouw bedrijf onderscheidend in jouw werkveld?
• Waarom kan niemand anders doen wat jij kunt?
• Is dit ook duidelijk voor je doelgroep?

Een voorbeeld hiervan is havermelkproducent Oatly. Oatly daagt de zuivelindustrie uit en daar zijn ze heel duidelijk over. Hun campagnes, zoals ‘It’s like milk, but made for humans’, combineren humor met een serieuze boodschap over en dierenwelzijn. Ze maken hun onderscheidend vermogen duidelijk en ze blijven trouw blijven aan hun waarden.

Ook durft Oatly eerlijk toe te geven dat nog niet alles even goed gaat, dat ze onderweg zijn naar een betere wereld en nog wel wat werk hebben voordat dit lukt. En dit begrijpen mensen.

Lees ook: Een flinke pil: 3 tips om communicatie over duurzaamheid behapbaar te maken

2. Geloofwaardigheid

Om een verhaal over duurzaamheid geloofwaardig te vertellen, is het belangrijk om de volgende elementen in je verhaal mee te nemen:

• Integriteit en transparantie
• Autoriteit en betrouwbaarheid
• Verantwoordelijkheid en ownership

Een integer verhaal resoneert op gevoelsniveau: de ontvanger voelt dat het klopt. Als je trouw kunt blijven aan je morele kompas, en hiervoor kunt blijven staan, dan heb je een van de meest essentiële onderdelen van een geloofwaardig verhaal over duurzaamheid te pakken.

Een goed voorbeeld van geloofwaardigheid is Patagonia. Hun missie is: ‘We’re in business to save our home planet’. Ze willen laten zien dat winstgevendheid en zorg voor onze planeet elkaar niet uitsluiten. Ze kunnen hand in hand gaan. Bij Patagonia gaat het dus niet alleen om hun spullen aan de man te brengen, zoals ze laten zien met hun campagne ‘Don’t Buy This Jacket’.

Op Black Friday zette Patagonia een paginagrote advertentie in The New York Times. Daarin adresseerde het bedrijf ons koopgedrag. Wat was de boodschap? ‘Everyone needs to consume less. Businesses need to make fewer things but of higher quality.’

Beetje hypocriet misschien van een miljardenbedrijf als Patagonia? Ook dat erkennen ze. Hierover zeggen ze het volgende: ‘Nevertheless, Patagonia is a growing business – and we want to be in business a good long time. The test of our sincerity (or our hypocrisy) will be if everything we sell is useful, multifunctional where possible, long lasting, beautiful but not in thrall to fashion. We’re not yet entirely there. Not every product meets all these criteria. Our Common Threads Initiative will serve as a framework to advance us toward these goals.’

3. Helderheid

Hoe vertel je een helder verhaal? Zorg voor de volgende componenten:

• Duidelijkheid: geef specifieke en juiste informatie bij claims en beloften.
• De ‘hoe’ in je verhaal: vertel context en licht visie en missie toe.
• Congruentie: je waarden zijn verweven in alle aspecten van je verhaal.

Beyond Meat is een goed voorbeeld van een bedrijf dat helder communiceert. Hun missie is: ‘Wij geloven dat er een betere manier is om onze toekomst te beschermen’. Wat is die betere manier? Ook dat leggen ze uit: ‘Door plantaardig te eten in plaats van vlees, kunnen we een positieve invloed hebben op groeiende, wereldwijde problemen zoals tekorten aan natuurlijke hulpbronnen en dierenwelzijn. De positieve keuzes die we elke dag maken – hoe klein ook – kunnen immers een impact hebben op onze wereld. En waarom zou je plantaardig eten? Ook dat vertelt Beyond Meat, namelijk:

1. Het helpt bij een beter leven voor dieren.
2. Het is een positieve keuze.
3. Het beschermt natuurlijke hulpbronnen.
4. Het is voedzaam.

Al deze claims worden door Beyond Meat bewezen met data. En ook deze data kun je op de website vinden.

Wat is de impact van sustainable storytelling?

Een sustainable story die uit het hart geschreven is, heeft een impact die verder reikt dan je met het blote oog kunt zien. Soms word je meegenomen in de impact, soms zie je per toeval wat die ene zin, dat ene statement of die ene campagne in gang heeft gezet.

Als je het boek en de inzichten van Talita Kaloe hebt verwerkt, dan is je verhaal zoveel meer dan wat woorden op papier. Je geeft woorden aan je purpose en leert hoe je er impact mee kunt maken, vanuit authenticiteit, bezieling en zuiverheid. Je vertelt je verhaal met transparantie, eigenaarschap en verantwoordelijkheid. Daarmee is je verhaal in lijn met je waarden.

Voor wie is Sustainable Storytelling van Talita Kaloe?

Het belang om een eerlijk, bezielend en menselijk verhaal te vertellen is nu groter dan ooit. En om jouw verhaal te delen moet je eerst weten wat je vanuit je zuivere intentie wil vertellen. Daar helpt Sustainable Storytelling je mee. Het boek van Talita Kaloe (affiliate) is er voor iedereen die klaar is om hun levensmissie zichtbaar te maken, of dat nu ondernemers, professionals of leidinggevenden binnen een organisatie zijn.

Want zoals de Dalai Lama zegt:

The planet does not need more successful people. The planet desperately needs more peacemakers, healers, restorers, storytellers and lovers of all kinds.

Deze tekst verscheen eerder op Frankwatching, het onafhankelijk en toonaangevende crossmediaal platform voor professionals op het gebied van marketing, communicatie, tech en nieuwe media, die kennis willen delen, discussies willen aangaan en een netwerk willen opbouwen. Frankwatching is de grootste digital growth community van Nederland en Vlaanderen. 

Meta voert ingrijpende wijzigingen door in haar beleid. Het is nog niet bekend wanneer Meta deze veranderingen in Europa gaat uitrollen, maar het is al duidelijk dat de veranderingen ook gevolgen zullen hebben voor de rest van de wereld. Wat betekent dit voor jouw online strategie?

Wat gaat er veranderen?

• Community Notes in plaats van factcheckers: Gebruikers kunnen context toevoegen aan posts die misschien fake news bevatten. Dit is vergelijkbaar met het systeem op X. 
• Meer ruimte voor politieke en sociale onderwerpen: Beperkingen op thema’s zoals gender, immigratie en verkiezingen worden opgeheven. 
• Versoepeling van het handhavingsbeleid: Alleen ernstige overtredingen zoals illegale content worden actief aangepakt; lichte overtredingen blijven staan tenzij gebruikers deze rapporteren. 

Welke consequenties hebben de wijzigingen?

Dit zei Zuckerberg in de video waarin hij de veranderingen aankondigde: 

“We gaan terug naar onze wortels en richten ons op het verminderen van fouten, het vereenvoudigen van ons beleid en het creëren van meer ruimte voor de vrijheid van meningsuiting op onze platformen.” 

Nu klinkt dit heel mooi, maar wat houden deze aanpassingen daadwerkelijk in? Hoe gaan Facebook, Instagram en Threads eruit zien als deze aanpassingen zijn doorgevoerd? 

Dit kun je verwachten in je feed: 

1) Je zult geen fact-check berichten meer zien – in plaats daarvan zie je soms community notes

Vier jaar geleden voerde Meta een fact-checking programma in, om content beter te modereren. Volgens Meta werd hierdoor ook veel onschuldige content verwijderd en werden gebruikers ten onrechte opgesloten in ‘Facebook jail’. Dit wordt nu teruggedraaid. 

In plaats van het fact-checking programma implementeert Meta nu ‘community-notes’ . Net als op X kunnen community leden context toevoegen aan de gedeelde content.

Joel Kaplan, Chief Global Affairs Officer van Meta, geeft aan dat gebruikers een ‘veel minder opdringerig label te zien krijgen’ en de optie hebben om aanvullende content te bekijken. 

2) Je zult meer politieke content en nieuws zien

In 2021 kondigde Facebook veranderingen aan om de hoeveelheid politieke content op de feeds te verminderen, inclusief content over verkiezingen en sociale thema’s. Dit deden ze naar aanleiding van van ‘feedback van mensen die geen politieke inhoud op hun feeds wilden zien’, volgens Meta. Hierop komen ze nu terug. 

De politieke content zal een meer ‘gepersonaliseerde aanpak’ krijgen, doordat het algoritme content zal tonen op basis van interacties van gebruikers met aan politiek gelieerde content, zoals het liken of bekijken van specifieke posts.

“We gaan ook meer politieke inhoud aanbevelen op basis van deze gepersonaliseerde signalen en breiden de opties uit die mensen hebben om te bepalen hoeveel van deze content ze te zien krijgen,” zegt Meta in de verklaring waarin ze de veranderingen aankondigen.

In 2022 schreef Meta in een blog dat politieke content slechts 3% van de posts op Facebook uitmaakte. De verandering betekent dus niet per se dat je feed overspoeld wordt met politiek nieuws, maar het kan meer worden dan voorheen. 

3) Je zult waarschijnlijk een breder scala aan opinies zien, waaronder hele controversiële

Meta’s aanpassingen betekenen dat controversiële onderwerpen zoals immigratie meer ruimte krijgen. Dit schrijft Meta in hun verklaring: 

“Het is niet juist dat dingen wel gezegd kunnen worden op tv of in het Congres, maar niet op onze platformen.”

Wat ga je hiervan merken? Waarschijnlijk ga je een breder scala aan meningen zien. Dit zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot meer polarisende content. 

In een update van Meta’s ‘Hateful Conduct’ beleid worden meer details gedeeld:

“We staan beschuldigingen van psychische aandoeningen of afwijkingen op basis van geslacht of seksuele geaardheid toe, gelet op het politieke en religieuze debat over transgenders en homoseksualiteit en het veelvoorkomende niet-serieuze gebruik van woorden als ‘raar’.”

4) Berichten die kunnen worden geclassificeerd als ”kleinere overtredingen” worden niet beoordeeld tenzij er een melding wordt gemaakt

Meta versoepelt de richtlijnen voor het handhaven van beleidsovertredingen. Ook wordt de lat hoger gelegd voor het verwijderen van content.

In de toekomst gaan Meta’s platformen zich richten op de aanpak van “illegale en zeer ernstige schendingen”, waaronder terrorisme, seksuele uitbuiting van kinderen of drugs.

Voor minder ernstige overtredingen van het beleid zal het bedrijf vertrouwen op gebruikers die de inhoud melden, voordat het overweegt actie te ondernemen. Meta gaat ook meerdere beoordelaars eisen voor het de content daadwerkelijk verwijdert.

Wat betekent dit in de praktijk? 

Mark Zuckerberg geeft aan dat hij de wijzigingen doorvoert om ‘free speech’ te bevorderen. Maar wat hij hiermee ook bevordert: trollen en het verspreiden van hate speech en meer misinformatie. Voor veel mensen zijn social media al tijden geen veilige plek meer. Toetsenbordridders krijgen nu nog meer kans om hun mening te spuien. Op X is dit al langer aan de gang en het ziet er naar uit dat het op Facebook en Instagram ook deze kant op gaat. Hoe extremer je uitlatingen zijn, hoe meer aandacht je krijgt, dankzij het algoritme. Dit zal polarisering nog verder in de hand werken. En voor mensen uit gemarginaliseerde groepen wordt het nog onveiliger. 

Journalist en fact-checker Marieke Kuypers zegt hier het volgende over: “Op eigenlijk alle sociale mediaplatformen is de moderatie gebrekkig. Dat gold zelfs al voordat Zuckerberg deze aankondiging maakte. De link tussen vormen van desinformatie en haatdragende uitspraken zal ook sterker worden. Het voorspelt niet veel goeds voor het sociale medialandschap.”

Wat betekent dit voor maatschappelijke organisaties?

Voor nu voert Meta de wijzigingen alleen in Amerika door. Toch zien we hier in Europa al dat steeds meer maatschappelijke organisaties overwegen Facebook en Instagram te verlaten. De belangrijkste redenen: 

1. Meer misinformatie. Zonder strikte factchecking verspreiden onjuiste verhalen zich sneller.
2. Verlies van vertrouwen. Content naast misinformatie schaadt je geloofwaardigheid.
3. Minder impact. Misinformatie verwatert je boodschap en ondermijnt je missie. 

Wendy Hoenkamp, adviseur ethische online marketing zegt het volgende:

“Kies bewust en neem je maatschappelijke verantwoordelijkheid. Experimenteer met platforms die jouw waarden ondersteunen, zoals Mastodon. Jouw verhaal verdient een podium dat jouw waarden versterkt, niet ondermijnt. Ja, je zult opnieuw moeten werken aan je bereik en hoge engagement. Maar als je nu instapt, heb je een voorsprong.”

Should I stay or should I go?

Toch klinken er ook tegengeluiden. Zo schrijft Karen Walrond, schrijver van ‘The Lightmaker’s Manifesto’ op haar social media:

“The only thing I’m certain of is that this year, I want to make like a porch light: I want my life and work to signal community, and safety, and welcome, like the quiet glow of the light on a porch of a house.

And then, yesterday, Meta announced that not only are they eliminating their fact-checking program, they’re also removing their hate-speech policies, giving the green light for users to target all marginalized groups.

Well.

I meant what I said about wanting my work to signal community and safety and welcome, and so I will remain here, committed to providing some refuge on these platforms for those who need love and encouragement and light. For now.”

Walrond geeft dus aan dat zij blijft, althans voorlopig, omdat zij licht wil bieden in deze duistere tijden voor iedereen die het zo nodig heeft. Daar voegt ze wel aan toe:

“But make no mistake: do not presume that my staying means I will tolerate ANY targeting of ANYONE on my account, regardless of race, gender identity, sexual orientation, nationality, religion, ability, or any other member of a marginalized group. Anyone who does so target anyone else will most certainly be blocked, with a quickness and with glee.”

Wat zijn de consequenties van weggaan?

Weggaan heeft niet alleen consequenties voor je eigen bereik. Het betekent ook dat je kleine makers, kleine ondernemingen en non-profit organisaties niet meer ziet. Als je iets koopt bij een kleine ondernemer maak je een verschil. Hetzelfde geldt voor de kleine non-profit organisaties die geen subsidies ontvangen. Zij zijn afhankelijk van giften en deze genereren zij grotendeels door hun aanwezigheid op social media. Zij hebben jarenlang geïnvesteerd in hun accounts. Ook deze organisaties zie je niet meer. Hiermee zullen deze ondernemers en non-profits flink wat inkomsten mislopen. 

Zijn er alternatieven voor Facebook en Instagram?

Gelukkig heeft Zuckerberg niet het alleenrecht op social media. Er zijn diverse platforms waar je terechtkunt. Hieronder noem ik er een paar:

• Mastodon
• Substack
• LinkedIn
• Bluesky
• Pinterest
• YouTube

Wat nu wel weer blijkt: het loont om te investeren in platforms die echt van jou zijn, zoals je nieuwsbrief en je website. Dit zijn plekken waar jij de regie hebt en zijn niet afhankelijk van algoritmes of beleidswijzigingen van grote techbedrijven. 

Wat betekent dit voor jouw social media strategie? Overweeg welke platforms het beste aansluiten bij jouw waarden en doelgroep. Begin vandaag nog met experimenteren en stel jezelf de vraag: Should I stay, or should I go?

Deze tekst verscheen eerder op Frankwatching, het onafhankelijk en toonaangevende crossmediaal platform voor professionals op het gebied van marketing, communicatie, tech en nieuwe media, die kennis willen delen, discussies willen aangaan en een netwerk willen opbouwen. Frankwatching is de grootste digital growth community van Nederland en Vlaanderen. 

Verhalen zijn superkrachtig. Met storytelling kun je mensen in de actiestand zetten en inspireren. Met de juiste verhalen kun je levens redden, verkiezingen winnen en zelfs revoluties beginnen.

Lees Verder...